Een kinderoog is snel gevuld
Op een drukke koopavond om half acht meldde zich een moeder met zoon. De jongeman van acht had volgens zijn moeder af en toe wat last van wazig zien. Of ik kon kijken of zijn ogen goed waren. Het gezin was van buitenlandse afkomst en de communicatie verliep enigszins stroef. Het oogmeten van een kind beneden de tien jaar valt in het vakgebied van de orthoptist(e). Dit is een specialist in kinderogen en scheefstaande ogen.
Door speciale apparatuur en behandelmethoden kan een orthoptist veel nauwkeuriger dan een opticien of optometrist de ogen van een kind meten. Orthoptisten zitten meestal in een oogartspraktijk. Ik controleerde eerst de gezichtsscherpte van de jongeman. Ik was verwonderd dat hij niet eens de grootste koeienletter van de letterkaart kon lezen. Hij kon wel aangeven dat er een lichtje was gaan branden maar dat daarin een letter geprojecteerd werd was niet te zien.
Tijdens de oogmeting kwam ik vrij snel boven de -5.00 per oog uit. Met die sterkte zag de jongeman vrij goed.
Jonge kinderen hebben een sterk accomodatievermogen in hun ogen. Tijdens het accomoderen, hetgeen soms onvrijwillig en onopgemerkt gaat, wordt de sterkte van het oog meer plus. Dus moet de oogmeter steeds meer min glazen geven om dit te compenseren. En als de jongeling enkele momenten later de accomodatie ontspant dan kan het zijn dat er een veel te sterk glas voor het oog zit, waarop de ogen reageren door de accomodatie weer in te schakelen.
Een orthoptiste of oogarts werkt met bepaalde oogdruppels dit verschijnsel tegen. Na een drupje (meestal cyclopentholaat) in elk oog is de spier die de accomodatie veroorzaakt tijdelijk verlamd. Het oogmeten is daarna net zo zuiver als bij een volwassener persoon. Zo rond hun tiende krijgen kinderen beter grip op de accomodatie en zijn de communicatieve vaardigheden goed genoeg om door een opticien of optometrist een oogmeting te laten verrichten.
Het aanspannen van de accomodatie kun je door instructies geven en accomodatiecontroles uit te voeren tijdens de oogmeting voorkomen. Op jonge leeftijd werken deze methoden minder goed en is voor alle zekerheid een tijdelijke accomodatieverlamming noodzakelijk. En de ouders van de jongeman uit ons voorbeeld hadden niet in de gaten dat hun kind zo slecht zag. Hij ging zelfstandig op de fiets er op uit, naar school en over drukke kruispunten.
Hij zat welliswaar vrijwel in de TV maar dat doen wel meer kinderen. Op school ging het niet best, maar ook daar was het niemand opgevallen dat deze jongen het schoolbord totaal niet kon lezen, en alles dichtbij moest houden om het te zien. De jongen zelf wist niet beter, omdat het langzamerhand slechter was geworden was het hem zelf niet opgevallen.
Ik stuurde dit gezin door naar de orthoptiste en vernam later dat de sterkte -4.50 per oog moest zijn. Tijdens mijn oogmeting had hij dus 'slechts' een halve dioptrie geaccomodeerd. Een van de redenen waarom de leraren en andere omstanders niets hadden opgemerkt was te wijten aan de gebrekkige communicatie tussen dit kind en andere kinderen en leraren. Daarom was was men er van uit gegaan dat zijn schoolachterstand, schrijfachterstand en dergelijke te wijten was aan zijn taalachterstand. Men had niet gedacht dat deze jongen een bril nodig zou hebben.
De moraal van dit verhaal is dat als je als volwassene slechter gaat zien het soms al moeilijk is om dit aan te geven. Vaak gaat het geleideijk. Maar als kind heb je geen vergelijkingsmateriaal, je weet niet dat je eigenlijk beter hoort te zien dan nu.
Dus twijfelt U over de ogen van Uw kind, dan kunt U gerust bij ons binnen lopen voor een ogentest. Dit brengt aan het licht of de ogen van Uw kind goed zijn of dat er mogelijk iets aan mankeert waarmee U naar de orthoptiste of oogarts moet. En wacht niet te lang. Kinderogen ontwikkelen zich tijdens de kleuterjaren en een goede gezichtsscherpte voor elk oog is van groot belang.
